Herdenking Zwarte Dag van Nijverdal 22 maart 2021

Toespraak van burgemeester Anneke Raven ter gelegenheid van
de 76e herdenking van de Zwarte Dag van Nijverdal op 22 maart 2021.

'Vandaag herdenken wij voor de 76ste keer de slachtoffers die zijn gevallen bij de bombardementen op Nijverdal tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Een sobere herdenking door corona.
Alleen de heer Morsink en mevrouw Munter zijn aanwezig namens het Memory Museum
de heer Hartkamp namens Thank you Canada,
dhr. Aaltink en mw. Spenkelink namens de SEN.
En de heer Kuipers van de KSW zal het taptoe-signaal spelen.

85 inwoners van onze gemeente verloren tijdens de oorlog hun leven door bommen.
85 vaders, moeders, broers, zussen, ooms, tantes, neven, nichten, vrienden en buren verloren het leven.
We weten nog wie ze zijn. Wij kennen nog hun namen.

Bij vele nabestaanden staan de onvoorstelbare gebeurtenissen tijdens de oorlog in het geheugen gegrift.
De herinneringen aan de afschuwelijke gebeurtenissen brengen ook vandaag de dag nog veel emoties boven.
Vandaag, 76 jaar geleden, vond het grootste bombardement op Nijverdal plaats, waarbij de meeste slachtoffers vielen.
22 maart 1945 was niet de enige dag dat Nijverdal op zijn grondvesten schudde,
gezinnen in schuilkelders vluchtten en vaders en moeders angstig afwachtten of hun kinderen wel thuiskwamen.

Al vanaf 1943 waren er steeds meer en zwaardere bombardementen op de infrastructuur en industrie in het oosten van Nederland.
Toen de geallieerden in september 1944 aan hun opmars begonnen om Nederland te bevrijden van de Duitsers, vonden er ook in onze gemeente veelvuldig zware beschietingen en bombardementen plaats.
In de namiddag van 7 oktober 1944 bombardeerden Britse jachtbommenwerpers het spoor in Nijverdal.
Er viel ook een bom op de Grotestraat, bij de kerk van de vrije evangelische gemeente.
Een half uur later was het opnieuw raak; er vielen bommen, op het rooms katholieke verenigingsgebouw, en één bom ontplofte achter de Sint Antoniusschool.

Twee maanden later, op 8 december 1944, kregen het station, diverse woningen en de kerk van de vrije evangelische gemeente een zwaar bombardement te verduren.
Op 14 januari 1945 vielen tientallen Britse bommenwerpers doelen in Nederland aan, om de Duitsers te treffen.
Opnieuw waren ook het spoor en het station in Nijverdal het doelwit en kwamen bommen neer op Hancate, op de Joncheerelaan, de Oranjestraat en de Nijkerkerdijk.

Daarnaast werd de rooms katholieke kerk aan de Grotestraat 148 door een bom getroffen, waardoor de zijkant van de pastorie weggeslagen werd en raakten de gereformeerde kerk, drie scholen en diverse woningen beschadigd.

Bij al deze bombardementen vanaf het eind van 1944 tot en met 14 januari 1945 kwamen 12 inwoners om het leven.
De allergrootste klap voor Nijverdal moest toen nog komen.
Die kwam op 22 maart 1945.
Terwijl de zon aan de hemel stond en de lucht blauw was, verschenen daar de bommenwerpers.
Het werd een inktzwarte dag.
De zwartste dag van de oorlog voor onze gemeente.
Op de ene dag verloren 73 inwoners van Nijverdal hun leven.
Wij voelen vandaag opnieuw de pijn en het verdriet van de afschuwelijke gevolgen van de oorlog.
Wij herdenken vandaag de mensen die toen het leven lieten.

85 mensen. 85 geliefden met hun eigen geschiedenis en eigen verhaal. We weten nog wie ze zijn. Wij kennen hun namen.
Tot op de dag van vandaag zijn er nabestaanden die verdriet hebben om de gewelddadige dood van hun naasten. Daarom herdenken wij ieder jaar deze zwarte dag. Uit respect voor de doden en hun nabestaanden.
Dankuwel.

Ik wil u vragen om na het taptoe-signaal een minuut stilte in acht te nemen om de slachtoffers te herdenken.'