Informatie, feiten en fabels over de energietransitie
‘Waarom wil de gemeente duurzame energie opwekken met zon en/of wind en wordt er niet gekeken naar andere opties, zoals kernenergie?’
‘Waarom praten we over windmolens? Het waait hier toch niet hard genoeg?’
Als het gaat over de energietransitie komen er veel verschillende meningen en standpunten voorbij. Maar wat is een feit en wat is een fabel? Uit de vragen die de afgelopen maanden aan ons gesteld werden en uit de standpunten die wij hoorden, hebben wij er een aantal geselecteerd. Hieronder geven wij de antwoorden om u te informeren.
Heeft u ook een vraag over de energietransitie? Stuur dan een e-mail naar energie@hellendoorn.nl.
Isolatie en verduurzamen
Welke regelingen zijn er om mijn huis duurzamer te maken?
Wil je weten op welke manier je energie kunt besparen en welke regelingen er zijn om je te helpen bij verduurzamen van je huis? Kijk dan op https://www.duurzaambouwloket.nl/hellendoorn.
Energie besparen: Wat kun je zelf doen?
Wil je energie besparen of je huis duurzamer maken? Energie besparen is makkelijk, als je weet waarop je moet letten. Door te isoleren blijft de warmte beter in huis. Door slim ventileren heb je minder last van kou en tocht en verlies je minder warmte. Met zonnepanelen wek je je eigen duurzame stroom op. Met eenvoudige tips verlaag je je energierekening zonder dat het je iets kost. Kijk voor meer informatie op https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/.
Hoe vult de gemeente Hellendoorn de RES in?
De gemeente Hellendoorn heeft de energietransitie ingestoken vanuit ‘gebiedsprocessen’. Kernvraag was: “wat en hoe kunnen en willen wij als gebied bijdragen aan de totale energieopgave van onze gemeente”. Een unieke aanpak binnen onze regio en zelfs binnen Nederland. Op deze wijze is de energietransitie vanaf de start met en door inwoners mede vorm gegeven. De gebieden worden vertegenwoordigd door energiewerkgroepen, meestal ontstaan vanuit het Plaatselijk Belang of de Dorpsraad.
Keuze voor zonne-energie
De plannen van de lokale energiewerkgroepen voor de energietransitie tot 2020 zijn het uitgangspunt voor het totale energieplan van de gemeente Hellendoorn. Mede op basis van representatieve enquetes gehouden onder inwoners van 16 jaar en ouder in de gebieden gaat Hellendoorn voor zon-op-dak en zon-op-land. De energiewerkgroepen adviseren over nieuwe grootschalige energie-initiatieven binnen de gemeente.
De ambities van de energiewerkgroepen overstijgen het door de gemeenteraad in december 2019 vastgestelde bod van 71 GWh voor de Regionale Energiestrategie Twente (RES Twente). De plannen van de energiewerkgroepen tellen op tot 107 Gwh. Zie ook: www.hellendoorn.nl/energieplannen.
Soorten energie-opwekking
Is kernenergie een oplossing voor de energietransitie tot en met 2030?
De RES Twente zet niet in op kernenergie, omdat we kijken naar oplossingen tot 2030. Op dit moment zijn er geen bedrijven die in kernenergie willen investeren en de bouw van een centrale duurt ongeveer 20 jaar. Voor de langere termijn is kernenergie mogelijk een van de oplossingen. Ongeveer zes procent van de elektriciteit die we in Nederland gebruiken, wordt opgewekt door een kerncentrale (cijfers 2014).
Ik zie veel kansen voor waterstof, waarom hoor ik de gemeente daar niet over?
Waterstofgas is een energiedrager (en dus geen energiebron) die aardgas kan vervangen met beperkte aanpassingen aan het bestaande gasnet en de bestaande apparatuur. De duurzaamheid van waterstof hangt af van de productiewijze. Anno 2019 wordt waterstof vooral gemaakt uit aardgas, dit noemen we grijze waterstof. In de toekomst zal dit meer en meer gebeuren door elektrolyse met hernieuwbare stroom. Waterstof kent meerdere toepassingsmogelijkheden:
• Grondstof voor de chemische industrie
• Energiedrager voor mobiliteit en transport
• Energiedrager voor transport van energie
• Energiedrager voor opslag van energie
• Warmtebron voor industrie en gebouwde omgeving
Waterstof wordt op dit moment voornamelijk gebruikt als grondstof voor de chemische industrie. De toepassing in het energiesysteem is op dit moment zeer beperkt. De verwachting is dat het op termijn wel een belangrijke rol zal hebben in onze energievoorziening. De netbeheerders houden in de toekomstscenario’s al rekening met grootschalige inzet van waterstof in 2050. In welke toepassing en op welke termijn is echter nog niet duidelijk en verschilt per scenario. Voor de doorkijk naar 2050 in de RES 1.0 wordt dan ook zeer bewust gekeken naar de inzet van waterstof, waarbij uitgegaan wordt van verschillende scenario’s. Bron: https://energiestrategietwente.nl/veelgestelde-vragen/opgave/waterstof
Met welke inzet van zonne-energie of windenergie kan Hellendoorn voldoen aan de RES opgave tot 2030?
De gemeente Hellendoorn kan aan de opgave voor het opwekken van 71 Gwh duurzame energie voldoen door:
1. Zon-op-dak en zonnevelden (= keuze inwoners gemeente Hellendoorn)
- De mogelijkheden voor zon-op-dak in de gemeente zijn ongeveer 17 ha. Dit levert jaarlijks ongeveer 15 GWh op.
- Voor de resteren 56 GWh zijn 70 ha zonnevelden nodig. (ongeveer 140 voetbalvelden)
2. Zon-op-dak en windmolens
- De mogelijkheden voor zon-op-dak in de gemeente zijn ongeveer 17 ha. Dit levert jaarlijks ongeveer 15 GWh op.
- Voor de resterende 56 GWh zijn 5 windmolens nodig (4MW, tiphoogte 240m)
3. Combinatie van zon-op-dak, zonne-energie en windenergie.
Waait het in Twente hard genoeg voor windmolens?
Aan zee waait het harder dan aan het binnenland. Waarom dan overwegen om windmolens te plaatsen in Twente? Hoewel het aan zee iets harder waait kan landinwaarts ook windenergie opgewekt worden. Op grotere hoogte waait het immers harder dan lager bij de grond. Zowel Duitsland als België hebben net over de grens met Nederland windmolens geplaatst. Een kaartje van windmolens in Nederland en Duitsland waarop elk rood stipje een windmolen is, geeft een interessant beeld: de grens tussen Nederland en Duitsland kleurt rood, omdat aan de Duitse zijde veel windmolens staan. Windsnelheden op 100 meter hoogte (de meeste windmolens zijn hoger) vind je hier. Zie voor meer informatie ook de Energiekrant.
Windmolens in Duitsland en Nederland. © Bundesinstitut für Bau-, Stadt-, und Raumforschung
Hoeveel ruimte gebruikt wind op zee? - Wind op zee
Wind in Duitsland en Nederland. © Deutsche Wetterdienst
Waarom realiseren we de RES-opgave niet op zee? Daar is ruimte genoeg.
Ook op zee is niet genoeg ruimte om aan de energievraag van de toekomst te kunnen voldoen, blijkt uit de studie Ruimtelijke Verkenning Energie en Klimaat, die in de aanloop naar het opstellen van het Klimaatakkoord werd uitgevoerd. Er vinden veel activiteiten plaats op de Noordzee, waardoor het verplaatsen van onze RES opgave op land naar de Noordzee niet eenvoudig en erg duur is.
In theorie is het een interessante oplossing om de elektriciteitsopwekking voor Nederland op land voor 2030 naar zee te verplaatsen. Echter komt erin de praktijk erg veel bij kijken, waardoor dit voor 2030 geen haalbare oplossing is. Uitleg: Er moet gekeken worden naar flora en fauna, de bodem moet geschikt zijn, de oefengebieden van defensie mogen niet worden gebruikt voor wind op zee, grote scheepvaartroutes moeten intact blijven, natuurgebieden mogen niet zomaar moeten aangetast en daarnaast vindt er ook nog eens veel samenwerking met België, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Denemarken plaats. De aangewezen zoekgebieden zijn daardoor veelal ver van de kust gesitueerd, met name in het noorden van het Nederlandse gedeelte van de Noordzee, het verbindingspunt met internationale wateren. Dit zorgt voor zeer hoge kosten bij onder andere TenneT, die niet 1,2,3 gemaakt kunnen worden. Meer informatie is te lezen in het Akkoord voor de Noordzee uit juni 2020:
Deze pagina geeft een beeld van de ruimte van wind op zee op dit moment en in de toekomst: https://windopzee.nl/onderwerpen/wind-zee/hoeveel-ruimte/
Zijn erfmolens een alternatief voor grote windmolens?
Erfmolens zijn een alternatieve vorm van windenergie voor op erven of grote daken. Ze zijn er in verschillende varianten. Zo zijn er houten windmolens van rond de 20 meter hoogte. Of windmolens op een mast van 10 meter geschikt voor plaatsing op daken. De laatste variant zou geen lawaai maken en niet zorgen voor slagschaduw. Om de opbrengst van één ‘gewone’ windturbine te evenaren, zijn ruim 300 erfmolens nodig.
Opbrengsten zonne-energie en windenergie vergeleken
De opbrengst van 1 grote windmolen (tiphoogte 200m) staat gelijk aan 10 hectare zonneveld (20 voetbalvelden). En 1 grote windmolen gelijk staat aan ca. 300 erfmolens.
Is het energienet klaar voor duurzame energie?
Het produceren van duurzame energie vraagt veel van het energienet, want duurzame bronnen zijn niet altijd beschikbaar. De komende jaren wordt het energienet verder uitgebreid. Er wordt alleen windenergie opgewekt als het waait. En zonnepanelen werken alleen als het licht is. Beide opties kennen dus pieken en dalen. In Nederland waait het meer dan dat de zon schijnt. Windturbines leveren daardoor gelijkmatiger energie op dan zonnepanelen. Voor windenergie is zelfs maar een derde van de netcapaciteit nodig. Het effect is dat als we voor zonnevelden gaan, de kosten hoger worden, dan als je gaat voor windenergie. Zonnevelden kosten minder tijd om neer te zetten maar er is uiteindelijk veel meer ruimte voor de infrastructuur nodig. Een windmolen kun je langs de snelweg zetten en er langs rijden. Grond waarop zonnepanelen zijn geplaatst kun je niet meer ergens anders voor gebruiken. Zie ook het interview met Han Slootweg, Enexis in de energiekrant en met RTV Oost
RES Hellendoorn
Mag de opwek van Twence meegeteld worden in het bod van de gemeente Hellendoorn voor de RES?
Ja, het bod mag naar rato van het aandeelhouderschap meegeteld worden door de betreffende gemeente. Het is aan de gemeente zelf om te bepalen op welke wijze zij dit doet. De gemeente Hellendoorn heeft er voor gekozen om de opgave voor 2030 te laten vormgeven vanuit de gebieden. Er wordt voor deze opgave alleen duurzame energie meegerekend die is opgewekt binnen de gemeentegrens. De opgave vanuit Twence wordt meegenomen bovenop de opgave van 2030.
Ben & Jerry’s is energieneutraal. Mag de duurzame energie van Ben &Jerry’s die op zee is opgewekt meegeteld worden in de RES?
De gemeente Hellendoorn juicht het toe als bedrijven al CO2-neutraal zijn of hier stappen in zetten. In de opgave vanuit de Regionale Energiestrategie (RES) gaat het expliciet om duurzame energie opgewekt op land. Dus inkoop van energie opgewekt op zee telt hierin niet mee.
Wat is de rol en positie van de lokale energiewerkgroepen in de energietransitie in de gemeente Hellendoorn?
De energiewerkgroepen spelen een belangrijke rol in de energietransitie. Zij betrekken de gemeenschap en houden de vinger aan de pols, zij adviseren de gemeente over de gewenste aanpak en invulling van de energietransitie en spelen een sleutelrol in de uitvoering van lokale energieprojecten. Zij worden hierbij gefaciliteerd door de gemeente en ambtelijk ondersteund.
Henk Nijhof
Heeft wethouder Henk Nijhof een nevenfunctie bij Pure Energie?
Nee, Henk Nijhof heeft zijn functie als bestuurder bij het Pure Energie Fonds opgegeven toen hij wethouder werd bij de gemeente Hellendoorn. Het Pure Energie Fonds ondersteunt projecten die bijdragen aan een duurzame samenleving in Nederland. Het is een onafhankelijke stichting met als doelstelling om duurzame projecten te stimuleren en te helpen realiseren. Het fonds staat los van het bedrijf Pure energie.
Het Pure Energie Fonds is volledig onafhankelijk en heeft een onafhankelijk bestuur. De bestuurders van het Pure Energie Fonds krijgen geen vergoeding voor hun werk.
Gemeente Hellendoorn
Wat is de ambitie van de gemeente Hellendoorn voor het opwekken van duurzame energie?
In 2030 wil de Gemeente Hellendoorn minimaal 30% van het totale elektriciteitsverbruik in onze gemeente duurzaam opwekken binnen de gemeentegrens. Totaal gaat het om 71 GWh duurzame energie per jaar. De plannen van de energiewerkgroepen tellen op tot totaal 107 Gwh.
Kan Hellendoorn de ambitie rond krijgen met zon-op-dak?
Helaas is alleen de uitbreiding van zon-op-dak niet voldoende om de ambities waar te maken. Ook niet als alle minder rendabele daken meegenomen worden. We hebben ook andere grootschalige opwek van duurzame energie nodig om onze doelen te halen.
Heeft de gemeente al plannen voor zonnevelden of windmolens?
De voorkeuren van inwoners en bedrijven geven inkleuring aan de Hellendoornse energiestrategie. Er is door de gemeente vooraf geen keuze gemaakt in zonne-, of windenergie. De invulling gebeurt op basis van de voorkeuren uit de gebieden. Inwoners hebben in 2019/2020 hun voorkeur uitgesproken voor zon-op-dak en zon-op-land. De gemeente heeft vooraf geen locaties vastgesteld voor grootschalige opwek.
Wat hebben de ambities voor duurzame energie in Hellendoorn te maken het klimaatakkoord?
Op 28 juni 2019 heeft de Rijksoverheid het Nationaal Klimaatakkoord bekend gemaakt. Dit akkoord is een doorvertaling van de internationale klimaatafspraken van Parijs waar Nederland zich aan gecommitteerd heeft. In Nederland heeft het Rijk besloten dat 30 energieregio’s aan de slag moeten om samen de CO2-uitstoot sterk te verminderen met 49% in 2030.
De energieregio’s onderzoeken hoe zij het beste duurzame elektriciteit op land (wind en zon) kunnen opwekken binnen hun regio. Daarnaast kijkt de regio naar welke toekomstige warmtebronnen zij kunnen gebruiken, zodat in de toekomst wijken van het aardgas af kunnen. De Regio Twente is één van de 30 energieregio’s.
De gemeente Hellendoorn valt in de energieregio Twente, samen met de 13 andere gemeenten in Twente, het waterschap en de provincie. Gezamenlijk hebben zij de ambitie binnen Twente op in 2030 50% van het huidige Twentse elektriciteitsverbruik duurzaam op te wekken én om de regio te ontwikkelen als warmteregio.
RES Twente
Ook op de website van de RES Twente vindt u antwoorden op veelgestelde vragen.
%7Cutmccn%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D52538283.-%3B)