Klimaatatlas
Klimaatatlas brengt effecten van klimaatverandering in kaart
Het klimaat verandert, daardoor komen steeds vaker extreme weersomstandigheden voor zoals droge zomers en grote hoeveelheden neerslag in één keer. Om goed voorbereid te zijn op deze toekomstige weersomstandigheden is er in Twente een klimaatatlas samengesteld. Deze atlas brengt de verwachte klimaateffecten voor 2050 in kaart. Denk aan plekken waar risico is op wateroverlast of overstroming, maar ook aan locaties waar de gevolgen van droogte en hitte merkbaar worden. Op basis hiervan gaan we als gemeente samen met inwoners, bedrijven en andere betrokkenen aan de slag om er voor te zorgen dat onze woon- en werkomgeving in de toekomst bestand is tegen deze weersextremen.
De klimaatatlas is een direct gevolg van het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (DPRA) 2018. Daarin hebben gemeenten, waterschappen, provincies en het Rijk met elkaar de ambitie vastgelegd dat Nederland in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust is ingericht. Deel van het DPRA is de afspraak dat alle partijen uiterlijk in 2019 voor hun gebied een klimaatatlas laten samenstellen die de kwetsbaarheden voor weersextremen in beeld brengt.
Basis voor maatregelen
Deze klimaatatlas maakt tot op perceelniveau de mogelijke effecten van klimaatverandering inzichtelijk. Het is belangrijk om dit goed in kaart te brengen omdat dan duidelijk wordt waar het risico op overlast het grootst is.
In 2020 gaan we als gemeente aan de hand van de klimaatatlas samen met inwoners, bedrijven en andere belanghebbenden in gesprek om prioriteiten aan te brengen. Welke risico’s zijn acceptabel en waar zijn maatregelen echt noodzakelijk?
Op basis van deze gesprekken stellen we een actieplan op waarin we samen afspreken welke knelpunten er aangepakt gaan worden en hoe de taken verdeeld worden.
Gezamenlijke aanpak
Om Twente toekomstbestendig en waterrobuust in te richten is een gezamenlijke aanpak noodzakelijk. Niet alleen gemeente, waterschap en provincie moeten in actie komen. Ook van inwoners, bedrijven en andere organisaties wordt een bijdrage gevraagd aangezien zij een groot deel van het grondoppervlak bezitten. Denk bijvoorbeeld aan het vergroenen van tuinen en daken of het afkoppelen van de regenpijp van het riool. Iedereen moet een steentje bijdragen om uiteindelijk samen bestand te zijn tegen toekomstige weersextremen.
Direct naar de klimaatatlas
De achtergronden van klimaatverandering en de gevolgen die dat voor Twente kan hebben, kunt u vinden op http://twn.storymap.lizard.net Hierin vindt u ook een link naar de klimaatatlas.
Hoe lees ik de klimaatatlas?
De vragen en antwoorden hieronder geven achtergrondinformatie over de klimaatatlas en maken het makkelijker te interpreteren wat u op de kaarten ziet.
- Wat is de klimaatatlas?
De klimaatatlas is een atlas die is opgebouwd uit verschillende kaarten die de mogelijke klimaateffecten op het gebied van wateroverlast, hitte, droogte en overstromingen in Twente weergeven. De klimaatatlas velt geen oordeel, maar brengt mogelijke kwetsbaarheden in beeld. Aan de hand van de klimaatatlas worden, samen met inwoners, overheid, ondernemers en andere belanghebbenden, noodzakelijke maatregelen bepaald.
- Waarom is de klimaatatlas gemaakt?
In het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie 2018 is door gemeenten, waterschappen, provincies en het Rijk gezamenlijk de ambitie vastgelegd dat Nederland in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust is ingericht. Daarin is ook opgenomen dat alle partijen uiterlijk in 2019 in hun gebied een klimaatatlas laten samenstellen die de kwetsbaarheden voor weersextremen in beeld brengt. Hierbij gaat het de risico’s op het gebied van wateroverlast, droogte, hitte en overstroming. Deze analyse wordt iedere zes jaar opnieuw uitgevoerd.
- Hoe groot is de kans dat het beeld op de klimaatatlas werkelijkheid wordt?
De klimaatatlas is een modelberekening, gemaakt op basis van verwachte weersextremen in 2050. Een modelberekening geeft een inschatting van de werkelijkheid zoals we dat op dit moment kunnen berekenen. Dit zijn effecten die in 2050 zouden kunnen optreden, maar het kan ook al volgende week zijn. Niemand weet het exact. Belangrijk is dat we ons nu alvast voorbereiden.
Wateroverlast
- Mijn huis wordt rood weergegeven op de kaart. Wat betekent dat?
Dit betekent dat uw huis mogelijk kwetsbaar is voor wateroverlast. Dat kan bij korte hevige buien of bij langdurige regenval. Wellicht heeft u dit al eens ondervonden, maar dat hoeft niet zo te zijn. Het gaat hierbij om een theoretische kans dat een zeer grote bui in 2050 kan voorkomen. Bepalend is ook de drempelhoogte van uw woning. Die drempelhoogte is in deze kaart niet meegenomen.
- Ik herken in de praktijk niets van de weergegeven situatie rondom mijn huis, hoe kan dat?
Het kan natuurlijk zo zijn dat u de situatie, zoals weergegeven op de kaart, niet herkent in de dagelijkse praktijk. De klimaatatlas is een modelberekening die een inschatting maakt van de werkelijkheid. Of er daadwerkelijk maatregelen nodig zijn bij uw woning, is pas te bepalen na een nadere studie. Wij gaan daarom graag met u in gesprek over de klimaatatlas in uw buurt.
- Hoe kunnen jullie op huisniveau de kwetsbaarheden meten?
Met behulp van speciale software (3Di) kunnen waterberekeningen gedaan worden tot op zeer lokaal niveau. Deze software is speciaal ontwikkeld voor waterbeheer en kan gecombineerd worden met verschillende andere kaarten zoals kaarten die hittestress weergeven of bodemdaling inzichtelijk maken. De klimaatatlas is een combinatie van verschillende kaarten waardoor er zeer gerichte uitkomsten kunnen worden getoond.
- Hoe kan het dat mijn huis rood kleurt, maar dat van de buren niet?
Op basis van de hoogte van het maaiveld van uw perceel wordt bepaald hoe kwetsbaar uw woning is voor een hevige regenbui. Het kan dus zo zijn dat uw perceel net wat lager/hoger gelegen is dan dat van de buren waardoor uw perceel een andere kleur heeft.
- Hoe kan het dat ik in de klimaatatlas verschillende beelden zie bij de tegel ‘kortdurende buien’ bij dezelfde waterdiepten?
De bovenste beelden bij de tegel kortdurende buien "waterdiepten bij extreme neerslag" zijn gezamenlijk gemaakt voor de Twentse klimaatatlas. Hierin is uitgegaan van een worst case scenario en is de afvoer van de riolering niet in het rekenmodel meegenomen.
De onderste beelden zijn aangeleverd door de gemeenten, die al eerder een stresstest hebben uitgevoerd. Hier is de afvoer van de riolering wel in verwerkt, waardoor een afwijkend beeld te zien is.
Hitte & droogte
- Wat is hittestress?
Als de aarde opwarmt, komen er meer extreem warme dagen. Door de verstening van straten, pleinen en uw eigen tuin wordt het heet in de stad. Dat noemen we hittestress.
- Wat betekenen de rode, oranje en groene vlekken?
In de klimaatatlas wordt met rode, oranje en groene vlekken aangegeven waar hitte leidt tot overlast. Het is namelijk niet zo dat hitte overal tot overlast leidt. Met de gevoelstemperatuur doen we een inschatting waar in het openbare gebied overlast kan optreden (rood), en waar het juist lekker koel blijft (groen).
- Rondom mijn huis is het rood. Wat betekent dat?
Dit betekent dat de directe omgeving rondom uw huis mogelijk extra opwarmt in de zomer. Het zegt echter niets over de hitte in uw huis. Mogelijk is uw huis goed geïsoleerd waardoor de hitte in huis meevalt. De kaart laat wel zien in welke mate uw tuin bijdraagt aan hitte (bijvoorbeeld als deze overwegend verhard is). Ook laat de kaart zien waar de dichtstbijzijnde koele plekken zijn in uw wijk.
Overstromingen
- Wat betekenen de rode, oranje en groene vlekken?
Bij overstromingen treedt schade op aan woningen. Daarnaast functioneert de vitale infrastructuur mogelijk niet meer (evacuatieroutes, elektriciteitstations). Daarom kleuren we deze mogelijk kwetsbare panden, wegen en vitale objecten. De indicatiekleuren zijn, van zeer kwetsbaar tot niet kwetsbaar, rood, oranje, geel en groen.
- Mijn huis wordt rood weergegeven op de kaart. Wat betekent dat?
Dit betekent dat uw huis mogelijk risico loopt op overstromingen bij een doorbraak van de dijk bij u in de buurt. Het gaat echter om een uitzonderlijke situatie waarbij de kering bezwijkt. De kans dat dit gebeurt, is heel klein.Het belangrijkste is dat waterschap, gemeente en veiligheidsregio de risico's in beeld hebben. Soms kunt u met eenvoudige maatregelen mogelijke schade al beperken. Denk aan de keuze van uw vloer (tegels in plaats van tapijt) of het zorgen voor een tijdelijke drempelverhoger bij uw voordeur.
Klimaatadaptatie
- Wat is klimaatadaptatie?
Klimaatadaptatie betekent letterlijk aanpassing aan het klimaat. Met klimaatadaptatie wordt het proces bedoeld om de samenleving te beschermen tegen de kwetsbaarheden van klimaatverandering of de kansen van klimaatverandering te benutten.
- Wat doet de gemeente aan klimaatadaptatie?
De gemeente neemt verschillende maatregelen om de openbare ruimte toekomstbestendig in te richten zoals de aanleg van wadi’s om water op te vangen, meer groen aanplanten in een versteende omgeving, gescheiden rioolstelsels aanleggen voor regen- en afvalwater en regenpijpen van gemeentelijke gebouwen afkoppelen van de riolering.
Omdat de gemeente slechts een deel van het grondoppervlak bezit, is het ook noodzakelijk dat inwoners en bedrijven in actie komen. Met behulp van de klimaatatlas heeft de gemeente inzichtelijk gemaakt waar zich mogelijke risico’s bevinden van wateroverlast, droogte, hitte en overstromingen. De volgende stap is om samen te verkennen welke maatregelen noodzakelijk zijn om de risico’s te beperken.